Każdy pracownik, wraz z podpisaniem umowy z pracodawcą, zobowiązuje się do wykonywania szeregu poleceń zleconych przez przełożonego. Czasem zdarza się jednak, że osoby nie wywiązują się ze swoich zadań albo nawet otwarcie się im sprzeciwiają. Jak poradzić sobie z podobną niesubordynacją? Jakie kroki można podjąć i co zrobić, gdy pracownik odmawia wykonania polecenia? Wyjaśniamy!

Spis treści:

Jakie dokumenty regulują prawa pracownika i pracodawcy?

Czy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego?

Jakie mogą być konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy?

Co zrobić, gdy pracownik odmawia wykonania polecenia?

Jak nauczyć się postępowania w przypadku niesubordynacji pracownika?

Jakie dokumenty regulują prawa pracownika i pracodawcy?

Stosowanie się do poleceń określonych przez przełożonych oraz sumienne ich wykonywanie to jedno z podstawowych obowiązków każdego pracownika zatrudnionego na umowę o pracę. Nie jest to jedynie kwestia umowna, ale określona prawnie. Głównym dokumentem, który reguluje i określa prawa pracownika i pracodawcy, jest Kodeks Pracy. To tam znajdziemy informacje dotyczące możliwych konsekwencji płynących z niesubordynacji zatrudnionych osób oraz dowiemy się, jakie konkretne kroki można podjąć w takim wypadku.

Czy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego?

Zanim wyjaśnimy, co należy zrobić w przypadku jawnego braku subordynacji, warto zadać sobie pytanie: czy pracownik w ogóle może odmówić wykonania polecenia służbowego? Otóż tak, pracownik ma prawo sprzeciwić się zadaniu zleconemu przez pracodawcę, ale tylko w trzech następujących sytuacjach:

• kiedy polecenie jest niezgodne z prawem (np. gdy przełożony chce, aby pracownik podrobił kogoś podpis na dokumentach);
• kiedy polecenie jest sprzeczne z rodzajem wykonywanej pracy i podpisaną umową (np. gdy pracownikowi biurowemu zostają zlecone prace porządkowe na zewnątrz budynku, choć nie było to określone w podpisanej umowie);
• kiedy wykonywana praca stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia pracownika, jest sprzeczna z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarza niebezpieczeństwo dla innych osób.

Jakie mogą być konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy?

Zgodnie z przepisami określonymi w Kodeksie Pracy, w przypadku braku wykonania polecenia służbowego pracodawca ma prawo zastosować:

• upomnienie (w formie ustnej lub pisemnej);
• karę porządkową;
• naganę.

Wybór odpowiednich konsekwencji powinien być za każdym razem rozpatrywany indywidualnie i dostosowany do skali przewinienia. Zwykle zaleca się na początku stosowanie upomnienia, a dopiero później - gdy problem się powtarza, a pracownik nie wykazuje żadnej chęci do zmian i nie podejmuje odpowiednich kroków - do wybierania tych bardziej dotkliwych.

Czy za niewykonanie polecenia można rozwiązać umowę z pracownikiem?

W przypadku, kiedy pracownik notorycznie odmawia wykonywania poleceń służbowych, pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o zatrudnieniu. Do podjęcia tych kroków należy mieć jednak solidny powód i podstawy, ponieważ pracownik, który nie zgadza się z tą decyzją, może wkroczyć nawet na drogę sądową. W takiej sytuacji opinię, po wysłuchaniu obu stron, podejmuje niezależny, zewnętrzny organ.

Co zrobić, gdy pracownik odmawia wykonania polecenia?

Upomnienie, kara porządkowa i nagana to poważne, konkretne kroki, które pracodawca może zastosować w przypadku niesubordynacji pracownika. Zanim jednak podejmiemy jakiekolwiek działania administracyjne i rozpoczniemy ewentualne karanie, warto spróbować zrozumieć motywy postępowania drugiej strony. Co więc zrobić?

Szczera rozmowa z pracownikiem

Kluczem dla dobrych relacji na linii pracodawca - pracownik oraz rozwiązania problemu jest szczera rozmowa. Przed wyciągnięciem jakichkolwiek konsekwencji warto więc zapytać drugą stronę, dlaczego nie chce wykonać zleconego zadania. Może polecenie jest sprzeczne z jakimiś zasadami moralnymi pracownika? Może czuje się on przeciążony obowiązkami albo ma jakieś problemy rodzinne? A może na tę decyzję ma wpływ zła atmosfera w zespole lub brak odpowiedniej wiedzy? Każdy przypadek może być inny i każdemu należy się przyjrzeć indywidualnie. Może się okazać, że wspólnie z pracownikiem znajdziecie rozwiązanie z sytuacji, które zadowoli obie strony.

Udokumentuj odmowę wykonania polecenia

Bez względu na wynik rozmowy, pracodawca powinien w sposób obiektywny udokumentować odmowę wykonania polecenia przez pracownika. Dobrym narzędziem do tego celu jest sporządzenie notatki służbowej, którą można wysłać do oddziału HR. W dokumencie warto opisać, co się stało wraz z podaniem miejsca i okoliczności oraz poznanych podczas wcześniejszej rozmowy motywów pracownika.

Podejmij konkretne działania

Jeśli po przeprowadzonej rozmowie sytuacja nadal się powtarza, należy podjąć wymienione wcześniej działania karne - upomnienie, karę porządkową lub naganę, a w najgorszym wypadku zdecydować się na zwolnienie dyscyplinarne. Są to jednak czynności ostateczne, po które warto sięgać po dokładnym rozpatrzeniu sprawy.

Jak nauczyć się postępowania w przypadku niesubordynacji pracownika?

Niesubordynacja pracownika to niełatwa sytuacja dla pracodawcy. Trzeba jednak mieć świadomość, że może się ona przydarzyć i warto być do niej odpowiednio przygotowanym. Mogą w tym pomóc profesjonalne szkolenia zamknięte z oferty AVENHANSEN takie jak:

• szkolenie z zarządzania konfliktem w zespole;
• szkolenie z prawa pracy po zmianach w 2022 r.;
• szkolenie z zarządzania konfliktem - trudne rozmowy i wyzwania dla HR;
• szkolenie z rozmowy oceniającej i trudnych rozmów z pracownikami;
• szkolenie z motywowania pracowników poprzez ocenianie i zarządzanie sytuacyjne;
• szkolenie z zarządzania zespołem i motywowania pracowników.

Chcesz wznieść swoje umiejętności kierownicze i menedżerskie na wyższy poziom?

Zapisz się na szkolenia otwarte z zarządzania i HR

Przeczytaj na naszym blogu również:

• Jak stawiać granice w pracy? Dlaczego warto je wyznaczać?
• Jak wyglądają mediacje w środowisku pracy?
• Czy warto przeprowadzać badania satysfakcji pracowników?

Maciej Firlit

O autorze:
Założyciel i Prezes Zarządu AVENHANSEN Sp. z.o.o. z ponad 20-letnim doświadczeniem w branży szkoleniowej. Przeszedł wszystkie szczeble kariery zawodowej od sekretarza, przez HR-Managera, po Dyrektora i Prezesa Zarządu. Duży nacisk kładzie na wysoką jakość obsługi klienta. Jego liberalne podejście do zarządzania, bazujące na partnerstwie, słuchaniu innych i dyscyplinie jakościowej, przyczyniło się do sukcesu firmy AVENHANSEN. Jest precyzyjny, nie akceptuje półśrodków i dróg na skróty. Prywatnie największą radość czerpie z podróżowania i obcowania z naturą.

Więcej informacji: Maciej Firlit