Czy wiesz, w jakim tempie powiększają się zasoby internetu? Szacuje się, że każdego roku ilość informacji dostępnych w sieci wzrasta o około 40%. Szybki dostęp do wiedzy, digitalizacja większości źródeł i materiałów, rozdźwięk pomiędzy rzeczywistością a światem wirtualnym - to wszystko sprawia, że tradycyjne modele edukacji przestały się sprawdzać. W nowej epoce, cyfrowej, potrzebna jest nowatorska teoria nauczania - z tą właśnie myślą stworzono konektywizm.
Pierwszy raz słyszysz ten termin? Masz wątpliwości, czy kolejna teoria nauczania jest potrzebna?
Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się:
- jak organizować naukę,
- jak uczyć się dla siebie i.. pod siebie,
- jaką rolę w konektywizmie odgrywa ,,łączenie”,
- jaką funkcję pełni nauczyciel,
- kiedy i jak decydować o procesie nauczania.
Hipertekstowy umysł a nauczanie
Nie bez powodu Marc Prensky, amerykański badacz mediów, nazwał obecne młode pokolenie ,,cyfrowymi tubylcami”. Jesteśmy otoczeni urządzeniami, pracujemy i wypoczywamy, korzystając z mass mediów.
Wpływa to nie tylko na nasz poziom koncentracji, samopoczucie, ale także bezpośrednio na… funkcjonowanie mózgu.
U osób notorycznie przebywających przed szklanym ekranem dochodzi do ,,odłączenia” kory przedczołowej - obszaru mózgu odpowiedzialnego za empatię i altruizm.
Konsekwencje takiego stanu to nie tylko problemy z komunikacją i rozumieniem uczuć, ale także - z zainteresowaniem się czymkolwiek, co nie dotyczy nas osobiście.
Inny specjalista, neurolog Gary Small, mówi o ,,hipertekstowych umysłach”. Internauci, poruszając się wśród hiperłączy, przeglądając chaotycznie kolejne portale, przestają myśleć linearnie, a zaczynają wielowątkowo. Często nie potrafią zrobić użytku z ogromu wiedzy, jaką są bombardowani - mają problem ze spojrzeniem na problem z szerszej perspektywy, nie są zdolni do głębszej refleksji, trudność sprawia im także analiza i interpretacja tekstu czy danych.
Czym jest konektywizm?
Konektywizm to teoria nauczania uwzględniająca zmiany w funkcjonowaniu mózgu powstałe w wyniku ciągłego korzystania z internetu. Nazwa tej koncepcji pochodzi od angielskiego ,,connect” (łączyć), jej twórcami zaś są George Siemens i Stephen Downes - kanadyjscy uczeni. Hasłem konektywizmu jest: ,,połącz się, aby się nauczyć”. Teoria zakłada, że ważniejsza od tradycyjnej wiedzy (,,know what” - wiedzieć co), a nawet praktycznego jej wykorzystania (,,know how” - wiedzieć jak) jest umiejętność typu ,,know where” (wiedzieć gdzie). Człowiek w epoce cyfrowej powinien przede wszystkim umiejętnie poruszać się wśród informacji. Twórcy konektywizmu metaforycznie określają proces uczenia się jako ,,tworzenie węzłów” i ,,budowanie połączeń” między zasobami wiedzy.
Zasady konektywnego uczenia się
-
Zorganizuj naukę, jak chcesz
Nauka kojarzy się z warunkami klasowymi: rzędami ławek, tablicami, notatkami, planem zajęć… Jeśli chodzi o czas i miejsce uczenia się, konektywizm kieruje się zasadą 3W: ,,whatever, whenever, whereever” - ucz się czego chcesz, kiedy chcesz, gdzie chcesz. Każdy z nas powinien samodzielnie decydować zarówno o warunkach i otoczeniu, jak i o tym, czego chce się dowiedzieć.
-
Ucz się dla siebie i pod siebie
Po decyzji dotyczącej przedmiotu nauczania czas na wybór najlepszej dla nas techniki. Zgodnie z założeniami konektywizmu uczenie się ma charakter indywidualny i musi zostać w jak największym stopniu spersonalizowane. Nie warto także wkuwać czy wypełniać schematycznie układanych testów. Efektywność osobista rośnie, kiedy próbujemy rozwiązać realny, angażujący nas problem.
-
Łącz - słowo klucz
W konektywnym modelu nauczania informacje nie są zapamiętywane, a gromadzone na nośnikach zewnętrznych. Dostęp do informacji jest jednoznaczny z ,,podłączeniem się”. Ze względu na ilość i zróżnicowaną jakość źródeł, istotne jest sprawne poruszanie się wśród zasobów wiedzy, co oznacza doskonalenie umiejętności nie tylko wyszukiwania, ale także spostrzegania związków między faktami czy ideami. U podstaw tworzenia wspomnianych wcześniej połączeń i węzłów leży krytyczne oraz kreatywne myślenie.
-
Znajdź pomocnika, nie eksperta
Tradycyjny system edukacji przyzwyczaił nas do tego, że nauczyciel jest ekspertem, kolejnym źródłem, z którego można czerpać wiedzę. Konektywizm zakłada inne podejście. Nauczyciel ma być doradcą, który pomoże znaleźć własną drogę kształcenia. Jego ważną rolą jest motywowanie do rozwoju, wskazywanie kierunku dążeń. To pewnego rodzaju moderator procesu nauczania.
-
Decyduj… codziennie od nowa
Konektywizm zakłada wzięcie odpowiedzialności za swój proces nauczania, co oznacza konieczność decydowania o tym, co i w jakiej formie chcemy przyswoić. Nie należy jednak zapominać o rewidowaniu wcześniejszych założeń - może kazać się bowiem, że wiedza, którą zdobywamy, z jakiś względów przestała być nam potrzebna lub w obliczu nowych teorii stała się przestarzała. Zasoby internetu błyskawicznie się powiększają, w związku z czym śledzenie zmian jest ważniejsze, niż ich zapamiętywanie.
Dzisiejsze technologie są znakiem zmiany w dłuższym terminie. [...] Jaki sens nadać obfitości informacji wokół nas? Jaką rolę mają odgrywać eksperci? Jak zadbać o to, aby ważna informacja nie zagubiła się wśród tej trywialnej, bezwartościowej? - takie pytania stawia twórca konektywizmu, George Siemens. Choć z założeniami samej teorii można się nie zgadzać, nie ulega wątpliwości, że stawia ona pytania, z którymi w epoce cyfrowej musimy się zmierzyć.
