Program:

Strategiczne zarządzanie firmą

Program:

Firma XXI w.

Szkolenie prowadzi: Marcin Rzucidło

Wykład prowadzi: Profesor Andrzej Blikle

Celem warsztatu „Strategiczne zarządzanie firmą” jest przedstawienie, przyswojenie oraz przećwiczenie przez uczestników kluczowych elementów oraz narzędzi strategicznego zarządzania firmą, tak, aby mogli oni wyznaczyć, zaplanować, wdrożyć, wspierać, monitorować i modyfikować działania prowadzące do osiągnięcia przez firmę strategicznych celów.

Wysoka konkurencyjność dzisiejszego środowiska biznesowego sprawia, że tylko firmy, które mają jasne i spójne cele realizowane przy pomocy starannie przygotowanej i skutecznie wdrożonej strategii są w stanie odnieść długotrwały sukces. Niezbędnym elementem jest także skuteczne strategiczne zarządzanie firmą, co oznacza, że firma nie tylko jest w stanie wyznaczyć i wdrożyć strategiczne kierunku rozwoju, lecz także na bieżąco monitoruje swoją sytuację oraz, w razie potrzeby, szybko i efektywnie podejmuje odpowiednie działania korygujące.

Strategiczne cele firmy powinny opierać się na dogłębnej analizie środowiska, w którym firma funkcjonuje oraz być nastawione na zaspokojenie potrzeb i oczekiwań jej interesariuszy, takich, jak: konsumenci, partnerzy biznesowi, pracownicy, czy właściciele.

Kluczowa staje się także umiejętność skutecznej realizacji przygotowanej strategii osiągnięcia tych celów – spowodowanie, że organizacja będzie w stanie funkcjonować (na poziomie kompetencji, procesów, czy komunikacji) tak, że osiągnie wyznaczone cele w sposób najbardziej efektywny.

Korzyści dla uczestników

• Rozwój umiejętności skutecznego wykorzystanie koncepcji zarządzania strategicznego

• Umiejętność wdrożenia oraz skutecznego zarządzania koncepcją zarządzania strategicznego w firmie
• Umiejętność wykorzystywania nowoczesnych rozwiązań do szukania możliwości rozwoju, jak i monitorowania efektywności działania firmy
• Umiejętność unikania pułapek związanych z realizacją strategii firmy i strategicznym zarządzaniem firmą
• Zwiększenie skuteczności osiągania oczekiwanych rezultatów biznesowych związanych z realizacją strategicznych celów firmy

Metody pracy, które zastosujemy podczas szkolenia

Interaktywny warsztat polegający na praktycznym przedstawieniu, przyswojeniu oraz przećwiczeniu elementów związanych z strategicznym zarządzaniem firmą. Poprzez doświadczenie trenera, warsztat będzie także wzbogacony o elementy doradztwa biznesowego, które pozwolą skutecznie odnieść się do konkretnych sytuacji pojawiających się w pracy. Metody dydaktyczne stosowane podczas warsztatu:

• Ćwiczenia indywidualne i grupowe

• Dyskusje moderowane
• Analizy przypadków
• Przykłady dobrych praktyk
• Mini wykłady

Program szkolenia

Szczegółowy program oraz jego zawartość zostaną doprecyzowane na podstawie wywiadów z uczestnikami oraz dopasowane do specyfiki ich zakresu pracy. Będzie to dotyczyło w szczególności przeprowadzonych ćwiczeń, które będą miały za zadanie oddanie specyfiki pracy uczestników warsztatu.

1. W ramach wstępu, uczestnicy zostaną wprowadzeni w temat strategicznego zarządzania firmą od koncepcji tak zwanego „dużego obrazka” („big picture”) – jednego z podstawowych elementów strategicznego podejścia do zarządzania firmą. Sesja ta będzie także dobrym kontekstem do zapoznania się uczestników ze sobą oraz do pierwszej wymiany doświadczeń. Uczestnicy zostaną także wprowadzeni w model procesu planowania strategicznego, który pozwoli usystematyzować wiedzę i narzędzia, jak również będzie służył jako pomocna platforma planowania i wdrażania strategicznego zarządzania w firmach uczestników.

   Wprowadzenie do koncepcji zarządzania strategicznego
   
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Koncepcja wielkich firm – „Od dobrego do wielkiego” według Jima Collinsa
   • Metodyka myślenia strategicznego
   • Proces planowania strategicznego
      
2. Analiza otoczenia zewnętrznego firmy i strategiczna orientacja „na zewnątrz” firmy
   W tej części uczestnicy zapoznają się metodami i narzędziami analizy i wnioskowania dotyczącymi otoczenia zewnętrznego firmy. W sposób praktyczny – dla lepszego zrozumienia i utrwalenia przedstawionych elementów i narzędzi – będą również zaangażowani w przeprowadzenie tego typu analizy dla własnej firmy.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Konsument/odbiorca w centrum działania firmy
   • Model pięciu sił konkurencyjnych Portera
   • Metodologia analizy SWOT oraz analiza przyczynowo-skutkowa
   • Benchmarking zewnętrzny oraz analiza trendów rynkowych
   • Analiza konkurencyjna
   • Analiza, segmentacja oraz ocena potencjału biznesowego segmentów konsumentów i odbiorców
      
3. Interesariusze procesu zarządzania strategicznego
   W tym module, uczestnicy zapoznają się z metodami i narzędziami związanymi z rozpoznaniem potrzeb i oczekiwań interesariuszy procesu zarządzania strategicznego. W kontekście własnych firm, w ramach ćwiczenia, uczestnicy będą identyfikować grupy interesariuszy oraz ich potrzeby związane z prowadzeniem działalności firmy.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Identyfikacja i rozpoznanie oczekiwań interesariuszy
   • Zarządzanie oczekiwaniami i komunikacją z grupami interesariuszy na poszczególnych etapach planowania i wdrażania zarządzania strategicznego
   • Budowanie relacji ze strategicznymi partnerami biznesowymi
      
4. Wizja, misja, wartości, cele i strategia organizacji
   Na tym etapie warsztatu, uczestnicy, w ramach ćwiczeń na podstawie przedstawionych pojęć i przykładów, będą wypracowywać kluczowe elementy związane ze strategicznym zarządzaniem firmą, takie, jak wizja, misja, wartości i cele. W praktyczny sposób będą także w stanie ocenić i kierunkowo dopasować rodzaj strategii, która w kontekście ich firmy najskuteczniej może realizować wyznaczone cele strategiczne. Dodatkowo, uczestnicy poznają narzędzia priorytetyzacji podejmowanych działań oraz oceny i eliminacji ryzyka w planowaniu i wdrażaniu działań strategicznych.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Proces definiowania i weryfikacji wizji, misji, wartości oraz celów organizacji
   • Generyczne strategie firm (odróżnienie, przywództwo kosztowe, koncentracja, „utknięcie po środku”)
   • Metodologia wyboru, tworzenia i dostosowania strategii firmy dla skutecznej realizacji jej celów strategicznych
   • Metodologie priorytetyzacji działań oraz strategicznego podejmowania decyzji
   • Zarządzanie ryzykiem w ramach planowania strategicznego i wdrażania strategii
      
5. Budowanie przewagi konkurencyjnej na rynku
   W tym module, uczestnicy zostaną przeprowadzeni w praktyczny sposób poprzez metody i narzędzia budowania strategicznej przewagi konkurencyjnej na rynku oraz sposoby i narzędzia bieżącego strategicznego zarządzania tą przewagą.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Rodzaje przewagi konkurencyjnej
   • Pojęcie „łańcucha wartości” oraz sposoby jego kształtowania
   • Analiza, tworzenie i modyfikacja modelu biznesowego firmy
   • Analiza i alokacja zasobów odpowiednich do realizacji strategii
   • Utrzymywanie stałej przewagi konkurencyjnej na rynku
   • Strategia i narzędzia komunikowania przewagi konkurencyjnej do rynku
   • Wykorzystanie kreatywności w rozwoju działalności biznesowej
      
6. Marketingowa przewaga konkurencyjna i realizacja strategii firmy w oparciu o koncepcję Marketing Mix
   W tym module, uczestnicy warsztatu w praktyczny sposób przełożą elementy strategicznego zarządzania firmą wypracowane dotychczas na elementy marketing mix – czyli elementy, za pomocą których firma będzie realizować koncepcję strategicznego zarządzania na rynku i wśród konsumentów/odbiorców.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Analiza i budowanie oferty produktowej firmy
   • Analiza portfolio firmy oraz jego priorytetyzacja (matryce BCG i GE)
   • Strategia cenowa (pricing) oraz zarządzanie cenami na rynku
   • Strategia sprzedażowa (zarządzanie kanałami dystrybucji) oraz strategia obsługi klienta
   • Strategia reklamowo-promocyjna
7. Zarządzanie organizacją w ramach realizacji strategii firmy
   Uczestnicy warsztatu poznają kluczowe elementy strategicznego zarządzania firmą, związane z jej sprawnym funkcjonowaniem, które są niezbędne dla tego, aby strategia firmy mogła zostać efektywnie przygotowana i wdrożona. Moduł ten pozwoli uczestnikom w praktyczny sposób spojrzeć na to, jak dzisiaj funkcjonują ich organizacje w kontekście strategicznego zarządzania oraz pokażą, w jaki sposób powinny/mogłyby funkcjonować.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Projektowanie efektywnej struktury organizacyjnej ukierunkowanej na efektywne strategiczne zarządzanie firmą
   • Mapowanie i rozwijanie kompetencji pracowników w kierunku postaw i umiejętności realizacji strategicznego zarządzania firmą
   • Mapowanie i optymalizacja procesów i przepływu informacji w organizacji, związanych ze strategicznym zarządzaniem firmą
      
   8. Wdrażanie i monitorowanie skuteczności strategicznego zarządzania firmą
   W tym module, uczestnicy poznają i przećwiczą kwestie związane ze skutecznym zarządzaniem wdrażaniem strategicznego zarządzania firmą, jak również monitorowaniem efektywności tego procesu. W ramach ćwiczeń, na podstawie przedstawionych metodologii, wypracują konkretne rozwiązania, które będą mogły zostać zastosowane w ich firmach w ramach wdrażania strategicznego zarządzania firmą.
   Poruszane zagadnienia obejmują między innymi:
   • Koncepcja i narzędzia zarządzania przez cele (managing by objectives – MBO)
   • Kluczowe wskaźniki sukcesu (KPI) oraz zrównoważona karta wyników (balanced scorecard)
   • Monitorowanie rezultatów strategicznego zarządzania firmą oraz podejmowania działań korygujących

Podstawowe paradygmaty zarządcze w firmach XIX i XX wieku można opisać w sposób następujący:

1. Droga do jakości wiedzie przez koncentrowanie się na jakości produktów końcowych, najczęściej z wykorzystaniem statystycznej kontroli jakości do eliminacji wadliwych sztuk na końcu linii produkcyjnej.
2. Narzędzia motywacyjne są oparte w głównej mierze na zasadzie kija i marchewki, a więc premie, prowizje i bonusy dla posłusznych oraz kary dla opornych. Stosowanie tych narzędzi jest pochodną przekonania, że człowiek jest z natury leniwy i nieuczciwy, do pracy trzeba go więc zaganiać, a przy pracy nadzorować.
3. Zarządzanie finansami przez tworzenie i realizację budżetów będących kontraktami pomiędzy firmą i menedżerem. Realizacja budżetu i wyznaczanych przez niego kamieni milowych jest podstawą do wypłacania premii. Decyzje menedżerskie są podejmowane po kątem realizowania budżetu, co utrudnia podążanie za głosem rynku.
4. Struktura zarządcza wywodzi się z armijnej hierarchii władzy: prezes, wiceprezesi, dyrektorzy, kierownicy, majstrowie i pracownicy szeregowi. Głównym zadaniem przełożonego jest wydawanie poleceń i egzekwowanie ich wykonania.
5. Komunikacja wewnątrz firmy jest oparta na kanałach komunikacyjnych typu nadawca-odbiorca takich jak przesyłanie dokumentów, telefon i (ostatnio) poczta elektroniczna.

W drugiej połowie XX wieku ta sytuacja — przede wszystkim w zakresie paradygmatów 1, 2, 3 i 4 - poczęła z wolna ulegać zmianie, głównie na skutek rozpowszechniania się idei zarządzania kompleksową jakością (ang. Total Quality Management, skr. TQM) pochodzącej od Edwardsa Deminga i jego współpracowników. Metoda ta, początkowo rozwinięta w Japonii, w latach 1980. zaczęła zdobywać zwolenników na kontynencie amerykańskim i w Europie. Dziś, w rozwiniętych gospodarkach świata jest już dość powszechnie znana - przynajmniej z nazwy - choć nadal stosujące ją firmy znajdują się w znaczącej mniejszości. Jednakże liczba tych firm stale rośnie, gdyż nowe paradygmaty zarządzania prowadzą do przewagi na coraz bardziej konkurencyjnym rynku. Na przełomie XX i XXI wieku rozpoczęła się też, dzięki rozwojowi sieci internetowej, rewolucja w zakresie paradygmatu komunikacji.

Dziś firmy - które nazwę firmami XXI wieku, gdyż wierzę, że ten właśnie model stanie się dominujący - realizują pięć opisanych wyżej paradygmatów zarządzania w dalece odmienny sposób:

1. Droga do jakości wiedzie przez koncentrowanie się na procesach, a nie na produktach, gdyż rozumiemy już, że jakości nie osiąga się przez eliminację produktów wadliwych, ale przez eliminację źródeł i przyczyn powstawania wad. Aby osiągnąć doskonałość produktu końcowego trzeba dbać, aby błędy nie powstawały na całej długości tzw. łańcucha jakości wiodącego od zewnętrznego dostawcy surowców przez wszystkie stanowiska pracy w firmie aż do końcowego klienta. Przy takim podejściu statystyczna kontrola jakości przestaje być skuteczna i jest zastępowana przez statystyczne sterowanie procesami (karty kontrolne Shewharta).
2. Narzędzia motywacyjne opierają się przede wszystkim na mechanizmach godnościowych jako znacznie silniejszych od mechanizmów odwołujących się do korzyści. Rezygnuje się z kija i marchewki, a więc premii i prowizji, na rzecz stałego wynagrodzenia zależnego jedynie od stanowiska, a czasami też od stażu pracy i od wyniku finansowego firmy. Polecenia są zastępowane przez kontrakty dostawca-odbiorca, a nadzór — przez samokontrolę i poczucie odpowiedzialności. Pracownik przestaje być „zasobem ludzkim”, a staje się partnerem. Wyraża to podmiotowy, a nie przedmiotowy (jak dawniej) stosunek do człowieka.
3. Zarządzanie finansami opiera się na prognozach finansowych, które nie są traktowane jako kontrakty do bezwzględnego wykonania, ale jako narzędzia nawigacji w warunkach ciągłej zmiany. Decyzje menedżerskie są podejmowane tak, aby jak najlepiej podążać za oczekiwaniami rynku.
4. Struktura zarządcza nie jest już jedynie hierarchiczną strukturą podległości służbowej, ale jest oparta na dwóch relacjach: niehierarchicznej relacji dostawca-odbiorca (model procesowy) i hierarchicznej relacji uczeń-mentor (model zarządzania wiedzą). Pierwsza z tych relacji opisuje strukturę powiązań kooperacyjnych i przepływu informacji o jakości, druga — strukturę transferu wiedzy. Obie uzupełniają hierarchiczną strukturę władzy, a niekiedy całkowicie ją zastępują.
5. Komunikacja jest oparta na cyfrowych platformach komunikacyjnych wykorzystujących narzędzia typu Wikipedia, Twitter, Blog i fora społecznościowe. W miejsce przesyłania i rozsyłania informacji kanałami nadawca-odbiorca, informacja jest udostępniana na platformie cyfrowej przypominającej internetowy portal, skąd może być pobierana przez wszystkich potencjalnie zainteresowanych (przy zróżnicowanym poziomie dostępu).

W firmach XXI wieku obok zasobów tradycyjnych — materialnych, energetycznych, finansowych i informacyjnych — zasobem o podstawowym znaczeniu staje się wiedza, którą trzeba nieustannie pozyskiwać, aktualizować i udostępniać pracownikom. Firmy postrzegające wiedzę jako swój podstawowy zasób nazywa się firmami wiedzy lub firmami uczącymi się, a w szerszej perspektywie mówi się o gospodarce wiedzy i społeczeństwie wiedzy.

Zarządzanie firmą XXI wieku nie jest łatwe, wymaga bowiem nie tylko nabycia wielu nowych umiejętności, ale też — a może przede wszystkim — porzucenia wielu ugruntowanych przez lata przekonań. To ostatnie zadanie jest szczególnie trudne, bo przecież „gołym okiem widać”, że ludzi interesuje tylko kasa, że bez nadzoru nie będą pracować, że pracownik musi mieć jednego przełożonego, który wydaje mu polecenia, że wreszcie poczta elektroniczna i telefon znakomicie wystarczają nam do komunikacji. I rzeczywiście to wszystko widać gołym okiem, ale gołym okiem widać też, że Ziemia jest płaska, a słońce krąży wokół niej. Wiele wieków musiało minąć, by ludzie porzucili ten uproszczony model Świata, więc dziś — choć tempo zmian w naszej świadomości, nabrało ogromnego przyspieszenia — też minie trochę czasu zanim paradygmaty firmy XXI wieku staną się powszechne. Kto jednak pierwszy przystąpi do tej rewolucji zarządzania może wyprzedzić swoich konkurentów o kilka długości. A wybór należy do nas.

Literaturę do wykładu stanowi praktycznie cała moja książki „Doktryna jakości — rzecz o skutecznym zarządzaniu”.