„NIE WSTYD CI?!”
„ZAWSZE JESTEŚ TAKA BEZMYŚLNA?!”
„NIGDY NICZEGO NIE OSIĄGNIESZ Z TAKIM NASTAWIENIEM!”
„PRZESTAŃ!”
Kiedy słyszymy takie i podobne wypowiedzi, czujemy prawdopodobnie złość, wstyd, zakłopotanie, poczucie braku szacunku do nas etc.
Taki język, to właśnie język „szakala”, o którym pisał i mówił Marshall B. Rosenberg (1934-2015). Rosenberg był znanym amerykańskim psychologiem, mediatorem i nauczycielem. W latach 60-tych XX. wieku opracował model Nonviolent Communication – NVC (Porozumienie Bez Przemocy – PBP). Jest to model komunikacji interpersonalnej i sposobu rozwiązywania konfliktów oparty na zasadach partnerstwa i szacunku dla drugiego człowieka.
Odpowiada on na 2 ważne pytania:
- Co prowadzi ludzi do zachowań nacechowanych przemocą w stosunku do drugiego człowieka?
- Co pozwala ludziom, nawet w trudnych dla nich okolicznościach, pozostać współczującym i rozumiejącym?
Według teorii Rosenberga, każdy człowiek rodzi się z potrzebą do tzw. „natural give’ing” (naturalnego dawania), ale poddany presji społecznej i złym nawykom, zamiast się nim cieszyć, zaczyna grać w grę pt. „Kto ma rację?” i „Kto tu rządzi?”
Te dwie nasze natury mają odzwierciedlenie również w języku, w jakim się zwracamy do innych. Sformułowania, które przedstawiłam na początku, należą do tzw. języka „szakala”. Szakal – to drapieżnik, który poluje na swoje ofiary i chce wszystkim udowodnić za wszelką cenę, że ma rację. Oczekuje również, że inni spełnią jego żądania; nie respektuje praw innych, generalizuje i uogólnia. Słowa szakala są „murem” wszędzie tam, gdzie będziemy mówić w „szakalim” języku. Będą powodować kłótnie, wywoływać grę „Kto ma rację?” i „Kto tu rządzi?”. Charakterystyczne w tym języku są:
- ocenianie – „To jest beznadziejne!” , „Jesteś głupi!”
- osądy – „Powinieneś cieplej się ubierać.”
- porównania – „Widziałeś, co przygotował Zbyszek na dzisiejszą prezentację? Powinieneś z niego brak przykład.”
- generalizowanie – „Nigdy nie można na ciebie liczyć!”, „Zawsze coś ci się nie podoba!”
- zniekształcenie – „Chyba ci na tej pracy nie zależy, skoro się spóźniłeś.”
- żądanie – „Masz to dziś zrobić i bez dyskusji!”
- zaprzeczanie emocjom – „Nie bądź taka wrażliwa.”, „Przesadzasz jak zwykle”.
Żyrafa jest metaforą języka empatii. Jej szyja sięga kilku metrów, co sprawia, że spogląda zawsze z szerokiej perspektywy. Serce żyrafy waży kilka kilogramów i jest najcięższe ze wszystkich ssaków lądowych. Język „żyrafy” symbolizuje szczerość, umiejętność słuchania, rozumienie punktu widzenia innych, a przede wszystkim komunikowanie się bez oceniania. Jest to również język otwartego wyrażania uczuć i potrzeb.
TO MY PODEJMUJEMY DECYZJĘ, CO I JAK CHCEMY DO KOGOŚ POWIEDZIEĆ.
Ja wolę rozmawiać wyłącznie z żyrafami, a Ty?
Zapraszam serdecznie wszystkich tych, którzy chcą nauczyć się świadomie rozwijać swoje umiejętności interpersonalne na moje szkolenia z komunikacji interpersonalnej, inteligencji emocjonalnej, zarządzania swoim czasem, stresem i pracą.
Agnieszka Olejnik, ekspert HR, coach kariery i wizerunku zawodowego, Senior Trener AVENHANSEN
