We współczesnym świecie należy wiedzieć jak postępować z innymi ludźmi aby móc mieć nadzieję na to, że uda nam się do czegoś dojść. Działając w pojedynkę zwykle nie zachodzi się daleko – mając przeciw sobie współpracowników lub podwładnych, w pracy wytwarza się specyficznie nieprzyjemna atmosfera, która nie sprzyja rozwojowi umiejętności osobistych i ogólnej pracy nad projektami firmy. Zamiast zatem torować sobie drogę do sukcesu dzięki stwarzaniu okazji do pokazania swoich umiejętności jako lider, będziemy tracić nerwy na niepotrzebne kłótnie, marnować czas na niekończących się spotkaniach uzgadniając szczegóły które w innych warunkach mielibyśmy już od dawna załatwione. Odpowiednie postępowanie z ludźmi, oddziaływanie na nich w specyficzny sposób, nakierowany na zjednanie ich opinii z tym co sami ustalimy to sztuka jakiej należy się nauczyć. Aby móc sprawnie kierować zespołem lepiej przekonać ich do wspólnego działania, bowiem w grupie znacznie łatwiej osiągnąć założony cel, niż w pojedynkę.
Istnieje wiele aspektów wpływających na przebieg relacji międzyludzkich w danym środowisku. Zaliczają się do nich cechy osobowościowe, wpływ cech wrodzonych każdego człowieka czy też temperament. Dobrze jest wiedzieć z kim mamy do czynienia zanim przyjmiemy określony model prowadzenia projektu z danymi członkami zespołu.
Typ osobowości
Najbardziej powszechnym systemem opisującym typ osobowości człowieka, jest wskaźnik typów Myers-Briggs. Został on opracowany przez dwie amerykanki: Katherine Cook Briggs i Isabel Briggs-Myers na podstawie teorii typów osobowości szwajcarskiego psychiatry Carla Junga. W systemie tym przyjęto założenie, iż każdy człowiek posiada określone preferencje psychiczne w zakresie:
- pobudzania, czyli sposobu reagowania na bodźce,
- uwagi, dające różne metody zbierania informacji,
- decydowania, co wpływa na metody podejmowania decyzji,
- życiowości, co determinuje przyjęcie konkretnego modelu życia.
Każdy zakres dzieli się na dwa różne typy osobowości, w którym występują specyficzne dla danej kategorii zachowania wobec zaistniałych wydarzeń i sytuacji. W zakresie pobudzania, wyróżnia się dwa przeciwstawne typy osobowości: introwersję oraz ekstrawersję. Prawdopodobnie zdarzyło się każdemu w życiu spotkać osoby zaliczające się do którejś z tych kategorii. Wiemy zatem z doświadczenia, że preferencja introwertywna polega na koncentrowaniu uwagi danej jednostki na własnych przeżyciach i kierowaniu się do własnego wnętrza. Osoba taka woli trzymać swoje przemyślenia dla siebie, nie jest jej łatwo nawiązywać kontakty z osobami będącymi w jej bezpośrednim otoczeniu. Preferencja ekstrawertywna z kolei, polega na wypromieniowywaniu energii na zewnątrz i działaniu. Osoby takie „kipią” energią, zarażając innych pozytywnym nastawieniem. Przeważnie są to też osoby lubiące dzielić się z otoczeniem własnym zdaniem na dany temat.
W zakresie uwagi wyróżnia się natomiast intuicję oraz percepcję. Preferencja do intuicyjności polega na zwracaniu uwagi na informacje płynące z wnętrza. Zachowanie podczas podejmowania decyzji u takich ludzi określa się mianem „słuchania szóstego zmysłu”. Z kolei preferencja do percepcji polega na zbieraniu informacji płynących z pięciu podstawowych zmysłów i bazowaniu na tych informacjach przy interpretowaniu zdarzeń.
W zakresie sposobu decydowania wyróżnia się odczuwanie oraz myślenie. Preferencja do odczuwania polega na tym że przy podejmowaniu jakichkolwiek decyzji człowiek kieruje się swoimi własnymi uczuciami. Z kolei preferencja do myślenia polega na racjonalnym podejmowaniu decyzji na podstawie logicznej analizy faktów bez wpływu irracjonalnych postaw emocjonalnych.
W zakresie życiowości wyróżnia się percepcjonizm oraz racjonalizm. Pierwsza cechuje się tym, że osoby kierujące się percepcjonizmem nastawieni są bardziej elastycznie do sytuacji które spotykają je w życiu, są bardziej spontaniczni i otwarci na zmiany. Z drugiej strony, preferencja do racjonalizmu z kolei polega na życiu w sposób zaplanowany i zorganizowany.
Wiedząc z jakim typem człowieka mamy do czynienia, możemy łatwiej przyjąć konkretny model pracy. Na przykład z człowiekiem który w zakresie żywotności kieruje się racjonalizmem z pewnością wszystko łatwiej będzie zaplanować. Jako że taka osoba kieruje się przy podejmowaniu decyzji wcześniej przyjętym zakresem wyznaczonym dzięki planowaniu i zorganizowaniu, szybciej i skuteczniej dojdziemy z nim do postanowienia, że każdy element naszego projektu musi być szczegółowo przewidziany. Racjonalista w kontaktach z innymi wydaje się sztywny i urzędowy. Lubi posiadać kontrolę nad innymi, czuje się dobrze wyznaczając nieprzekraczalne terminy, zasady i granice. Najistotniejsze są dla niego wyniki i osiągnięcia, rzeczy które mierzą jakość wykonanej pracy przez niego lub osoby z którymi pracuje.
Z osobami które idą na żywioł, czyli w kategorii życiowości nastawieni są na percepcjonizm, trudniej jest dojść do wspólnego wniosku, że należy wszystko mieć wcześniej przygotowane – ludzie Ci po prostu lepiej czują się mając pewną swobodę jaką zabiera im szczegółowy plan projektu. Zaletą percepcjonisty jest to, że w kontaktach z innymi ludźmi jest otwarty i tolerancyjny. Lubi doświadczać nowych rzeczy, lecz w parze z tym idzie „słomiany zapał”.
Temperament
Kolejnym z czynników jaki ma wpływ na ludzi jest posiadany przez nich temperament. Ogólnie określa się go jako wrodzony zespół cech osobowości człowieka, który w sumie determinuje jego stosunek do otoczenia. Każdy człowiek rodzi się z określonym temperamentem. Pomimo posiadania określonego rodzaju temperamentu od urodzenia w czasie procesu dojrzewania oraz pod wpływem interakcji z otoczeniem, podlega on powolnym zmianom. To, co charakteryzuje pojęcie temperamentu to jego:
- względna stałość, gdyż wszelkie zmiany jakie w nim zachodzą są procesem powolnym
- podłoże biologiczne, gdyż cechy temperamentu mogą wynikać z podłoża genetycznego
- obecność od urodzenia, ponieważ już niemowlę manifestuje swój temperament
Z jakimi osobami najlepiej nam się współpracuje? Oprócz naszych ulubionych typów osobowości najchętniej widzianych u naszych współpracowników, wybieramy osoby których cechy korelują z naszymi osobistymi cechami osobowości lub się uzupełniają. Dlatego istotne jest również określenie, do jakiego typu osobowości my sami się zaliczamy, jaki mamy temperament i pod kątem tego dobierać odpowiednie metody współpracy. Praca w dobrze zgranym zespole jest o wiele efektywniejsza i poprzez udane dobranie ludzi sam jej proces może sprawiać faktyczną przyjemność.
Oprócz wspomnianych dwóch aspektów charakteryzujących konkretne typy osobowości z jakimi możemy się spotkać w trakcie naszej pracy, istnieje cały wachlarz pozostałych określeń jakie można stosować do opisania szczególnych cech poszczególnych osób.
