Teoria, że osoby inteligentne wyróżniają się tym samym zestawem cech i umiejętnościami, już dawno przestała być uznawana przez naukowców. To optymistyczne ustalenia, zwłaszcza dla tych, którzy dotychczas myśleli, że nie zaliczają się do zacnego grona ludzi obdarzonych intelektem.
Rodzajów inteligencji jest tyle, iż praktycznie każdy z nas znajdzie obszar, w którym może przypisać sobie wysoki poziom zdolności. Podstawową typologię inteligencji, obejmującą aż 8 jej różnych rodzajów, stworzył w 1983 roku Howard Gardner.
Rodzaje inteligencji - ile ich tak właściwie jest?
Rodzaje inteligencji wg Howarda Gardnera
7 rodzajów inteligencji Thomasa Armstronga
Co daje znajomość poszczególnych typów inteligencji?
Jak sprawdzić swój rodzaj inteligencji?
Rodzaje inteligencji - ile ich tak właściwie jest?
Powszechnie znane testy IQ od lat budzą spore kontrowersje. Psycholodzy uważają, iż sprawdzają one głównie zdolność abstrakcyjnego myślenia i umiejętność rozwiązywania problemów teoretycznych. Tymczasem o tym, czy możemy się uznać za inteligentnych, decyduje nie tylko poziom naszych zdolności analitycznych, ale także to, jak radzimy sobie z realnymi, codziennymi sytuacjami. Testy IQ rzadko sprawdzają kompetencje społeczne, pomijają też kwestie związane z muzykalnością czy koordynacją ruchową.
Howard Gardner, pragnąc uzupełnić dotychczasowe ustalenia na temat inteligencji, stworzył teorię inteligencji wielorakich. Psycholog wyróżnił 8 typów inteligencji, z których każdy odpowiada za umiejętności w innym obszarze. Koncepcja Gardnera stała się podstawą dalszych badań - kolejni naukowcy modyfikują ją lub dodają następne punkty w zakresie rodzajów inteligencji. Nie sposób odpowiedzieć na pytanie, ile dokładnie rodzajów inteligencji można wyróżnić. Istotny jest jednak fakt, że należy mówić raczej o uzdolnieniach w konkretnych obszarach, a nie operować mglistym pojęciem inteligencji ogólnej.
Rodzaje inteligencji wg Howarda Gardnera
Inteligencja lingwistyczna
Osoba obdarzona tą zdolnością świetnie włada językiem mówionym i pisanym. Charakteryzuje się tzw. lekkim piórem oraz zdolnością kwiecistego wysławiania się. Zazwyczaj lubi gry słowne, poezję, wymyślanie historii czy też przysłuchiwanie się nim. Jest to chyba jedna z najbardziej przydatnych umiejętność pośród wszystkich inteligencji wielorakich, ponieważ w znacznym i odczuwalnym stopniu pozwala na interakcje w społeczeństwie, chociażby ze względu na umiejętność prowadzenia skutecznej komunikacji interpersonalnej.
Inteligencja przestrzenno-wizualna
Jeśli należysz do grupy osób obdarzonych tą inteligencją, to prawdopodobnie nie masz problemów z przywoływaniem obrazów z pamięci. Cechuje Cię również bardzo dobra koordynacja i zdolności manualne w zakresie manipulacji przedmiotami. Wysoki poziom inteligencji przestrzenno-wizualnej przekłada się również na umiejętności w zakresie rysowania, przygotowywania map czy też wykresów. Co ciekawe, osoby o tego rodzaju zdolnościach namiętnie grywają w szachy bądź też pracują w zawodach wymagających twórczego myślenia, np. są dekoratorami wnętrz.
Inteligencja matematyczno-logiczna
Ten rodzaj inteligencji skoncentrowany jest wokół pojęć takich jak czas, przestrzeń, liczby czy też ilość. Osoba obdarzona omawianym typem uzdolnień jest za pan brat z myśleniem abstrakcyjnym, biegle posługuje się kodami, symbolami, modelami. Umiejętnie stawia hipotezy oraz wyciąga wnioski. Taka jednostka rozwija się, jeśli ma możliwość analizowania danych, uczestniczenia w sytuacjach, które wymagają dokładności oraz dobrej organizacji. Człowiek obdarzony inteligencją matematyczno-logiczną nie ma również problemów z wyciąganiem wniosków przyczynowo-skutkowych, konsekwentnym działaniem oraz skuteczną realizacją zadań.
Inteligencja muzyczna
Jeśli masz dobre poczucie rytmu, umiesz powtórzyć usłyszane dźwięki oraz inni nazywają Cię ,,muzykalną osobą”, zapewne możesz poszczycić się inteligencją muzyczną. W sytuacji, kiedy jesteś wrażliwcem, który szczególnie interesuje się muzyką, graniem, tańczeniem bądź śpiewaniem, być może warto szczególną wagę poświęcić właśnie tym aspektom. Tym bardziej że osoby wyróżniające się wysokim poziomem inteligencji muzycznej zazwyczaj działają sprawniej, gdy podczas określonych aktywności słuchają jednocześnie muzyki lub same nucą ulubione piosenki pod nosem.
Inteligencja interpersonalna
Podobnie jak inteligencja lingwistyczna, inteligencja interpersonalna ma ogromne znaczenie, jeśli chodzi o kontakty międzyludzkie. Osoba obdarzona takimi zdolnościami jest wrażliwa nie tylko na potrzeby własne, ale także innych osób. Posiada wysoce rozwinięte umiejętności osobiste, komunikacyjno-negocjacyjne oraz niezliczone pokłady empatii, jest także świetnym słuchaczem. Efektywnie korzysta z komunikacji werbalnej i niewerbalnej, doskonale radząc sobie z wychwytywaniem nastrojów innych osób. Bardzo lubi pracować w grupie. Zazwyczaj jest w stanie bez wysiłku nawiązywać i utrzymywać różne kontakty towarzyskie.
Inteligencja intrapersonalna
To taka, którą posiadają osoby w pełni świadome siebie oraz swoich możliwości. Znają swoje wady, ale i zalety, wiedzą, jakimi zasadami i regułami pragną kierować się w życiu, są zmotywowane i świetnie zdają sobie sprawę z tego, do czego dążą. Takie osoby jednocześnie rzadko dają się poznać innym, ponieważ często są bardzo zamknięte w sobie, zajęte autorefleksją.
Inteligencja naturalistyczna
Wysoka inteligencja naturalistyczna wyróżnia osoby wyczulone na otaczającą nas faunę i florę oraz lubiące przebywać w środowisku naturalnym. Takie jednostki nie mają problemów z dostrzeżeniem poszczególnych roślin i zwierząt, zwracają również szczególną uwagę na zjawiska zachodzące w świecie przyrody.
Inteligencja kinestetyczna
Wyróżnia osoby, które nie lubią bądź wręcz nie mogą pozostawać w bezruchu. Ludzie obdarzeni inteligencją kinestetyczną są bardzo aktywni, zręcznie manipulują różnymi przedmiotami, chętnie prowadzą wymagający mobilności tryb życia. Ich ciało wyraża zarówno chęć do działania, jak i aktualnie przeżywane emocje.
7 rodzajów inteligencji Thomasa Armstronga
Teoria Howarda Gardnera dotycząca inteligencji wielorakich jest podstawą dalszych ustaleń w zakresie rodzajów inteligencji. Amerykański naukowiec, dr Thomas Armstrong, zmodyfikował informacje dotyczące typów inteligencji. Swoje ustalenia zawarł w książce ,,7 rodzajów inteligencji”. Pozycja ta z czasem została przez samego autora zaktualizowana i rozszerzona, a jej najnowsze wydanie zawiera opis nie siedmiu, ale aż dziewięciu rodzajów inteligencji. Są to:
-
inteligencja obrazów - dotyczy ,,myślenia za pomocą oczu”, przypominania i przetwarzania obrazów;
-
inteligencja słów - związana z umiejętnością biegłego i komunikatywnego wyrażania się, efektywnego stosowania zasad retoryki wypowiedzi;
-
inteligencja ciała - wykorzystująca zdolności w zakresie koordynacji ruchowej, także manualne;
-
inteligencja dźwięków - występująca u osób obdarzonych talentami muzycznymi;
-
inteligencja logiczna - dotycząca uzdolnień matematycznych, ale również szeroko pojętej umiejętności logicznego myślenia;
-
inteligencja społeczna - przejawiająca się w łatwym nawiązywaniu więzi i mądrym kształtowaniu relacji;
-
inteligencja przyrodnicza - dotyczącą dążenia do życia w bliskości z naturą, a także dostrzegania i interpretowania zjawisk przyrodniczych;
-
tzw. inteligencja własnego ja - związana z umiejętnością rozwijania własnego potencjału;
-
inteligencja egzystencjalna - jej wyróżnienie to największy krok w zakresie uzupełnienia koncepcji Gardnera. Dotyczy umiejętności ustosunkowywania się do spraw ostatecznych i zdolności do deklarowania oraz zachowywania określonych wartości.
Co daje znajomość poszczególnych typów inteligencji?
Świadomość zróżnicowania typów inteligencji oraz wiedza na temat własnych predyspozycji i uzdolnień pozwala lepiej radzić sobie w życiu zarówno codziennym, jak i zawodowym. Umożliwia przede wszystkim skupianie się na działaniach, które pozostają w zgodzie z naszą naturą i predyspozycjami.
Rodzaj inteligencji a wybór zawodu
Warto wykorzystywać swoje talenty i w pracy zajmować się działaniami, których nauka przychodzi nam z łatwością. Osoba z wysokim poziomem inteligencji matematyczno-logicznej będzie świetnie radzić sobie z księgowością i zarządzaniem finansami, zaś ta wyróżniająca się inteligencją interpersonalną nie sprawdzi się w pracy za biurkiem, jednak będzie w swoim żywiole, prowadząc komunikację z klientami i negocjacje biznesowe. Osobie posiadającej inteligencję lingwistyczną łatwiej przyjdzie opanować umiejętności takie jak autoprezentacja i zdolność publicznych prezentacji, wystąpień.
Typy inteligencji i style uczenia się
Typ inteligencji przekłada się nie tylko na predyspozycje i uzdolnienia, ale także preferencje w zakresie stylu uczenia się. Kinestetyk nie opanuje nowego materiału, siedząc 8 godzin za biurkiem, osoba muzykalna nie skupi się, gdy w pomieszczeniu panuje kompletna cisza, zaś pracownik o wysokim poziomie inteligencji intrapersonalnej będzie męczył się pozbawiony możliwości pracy zespołowej. Warto więc, podczas planowania edukacji i rozwoju kariery, mieć na uwadze swój typ inteligencji.
Jak sprawdzić swój rodzaj inteligencji?
Warto przede wszystkim obserwować samego siebie - sprawdzić, które czynności przychodzą nam łatwiej niż innym oraz jakie działania przynoszą nam najwięcej radości. Dobrze jest również wykonać test sprawdzający, który rodzaj inteligencji jest u nas w największym stopniu rozwinięty. Jeśli chcemy wypełnić tego rodzaju kwestionariusz, sprawdźmy jego źródło - wybierajmy testy z publikacji psychologicznych, naukowych, a nie internetowe quizy.
