Artykuł: Rękojmia za wady prawne rzeczy sprzedanej

W obrocie cywilnoprawnym, w ramach ustawowych uprawnień wynikających z zawarcia umowy sprzedaży ustawodawca przewidział dla kupującego możliwość występowania względem kupującego z roszczeniami na wypadek, gdy sprzedana rzecz ma wady tj. najczęściej wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony, albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).

 

Wskazać jednak należy, że równie często spotykanym problemem są tzw. wady prawne rzeczy sprzedanej, na które chciałbym zwrócić uwagę w ramach niniejszego artykułu.

 

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej, albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej; w razie sprzedaży praw sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie praw (rękojmia za wady prawne).

 

W kwestii ustalenia istnienia wady prawnej został wyrażony pogląd, że wystarczająca do wykonania uprawnień z rękojmi jest obawa kupującego, uzasadniona w danych okolicznościach, że nabyta rzecz (np. samochód) została utracona przez dotychczasowego właściciela wbrew jego woli. W doktrynie przyjmuje się, że nie należy za wady prawne uznawać ograniczeń ani obciążeń wynikających z ustawy (np. z przepisów administracyjno-prawnych).

 

Dla oceny istotności wady prawnej ma znaczenie nie tylko widoczna, rzeczywista i odczuwalna przez kupującego niemożność lub trudność korzystania z rzeczy, ale również potencjalne ryzyko utraty rzeczy w wyniku wykonania uprawnień przysługujących osobie trzeciej do rzeczy.

 

Kupujący, przeciwko któremu osoba trzecia dochodzi roszczeń dotyczących rzeczy sprzedanej, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go do wzięcia udziału w sprawie.

 

Jeżeli Kupujący stwierdzi zaistnienie w rzeczy sprzedanej wad prawnych, przysługuje mu uprawnienie do odstąpienia od umowy albo obniżenia ceny. Ponadto może on żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest następstwem okoliczności, za którą sprzedawca odpowiedzialności nie ponosi. W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę nie wiedząc o istnieniu wady; w szczególności może on żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł z nich korzyści, a nie otrzymał ich zwrotu od osoby trzeciej. Może również żądać zwrotu kosztów procesu. (art. 574 KC).

 

Prawo wyboru między uprawnieniami z rękojmi jest prawem kształtującym, zatem jego dokonanie wiąże kupującego. Stąd strona korzystająca z instytucji rękojmi winna dokonać wyboru jednego z przysługujących jej uprawnień i złożyć w tym przedmiocie stosowne oświadczenie woli w terminie, o którym mowa w art. 568 § 1 k.c.

 

Oświadczenie o odstąpieniu od umowy, aczkolwiek nie wymaga formy szczególnej, to zważywszy na jego charakter jako prawo kształtujący i wynikający zeń skutek, winno być złożone w taki sposób, aby nie nasuwało żadnych wątpliwości, a ponadto zgodnie z treścią art. 77 § 2 k.c., jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej powinno być stwierdzone pismem. Podkreślić przy tym należy, że dla przyjęcia złożenia oświadczenia w przedmiocie odstąpienia od umowy, nie wystarczy sama intencja, wola powrotu do stanu sprzed zawarcia umowy, ale musi być złożone oświadczenie w taki sposób, aby sprzedawca mógł zapoznać się z jego treścią, odczytać wolę kupującego. Ponadto oświadczenie o odstąpieniu od umowy jako oświadczenie woli, aby mogło wywołać skutek prawny musi pochodzić od osoby, która takie oświadczenie mogła złożyć.

 

Na marginesie dodać należy, że zobowiązani z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej przedsiębiorcy (spółki kapitałowe prawa handlowego) mogą wydatki, którymi są obciążeni (koszty napraw z tytułu rękojmi za wady i gwarancji jakości), zaliczyć jako koszty związane z osiągnięciem przychodów, a jednocześnie nieujęte w katalogu negatywnym art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zaliczane być mogą do kosztów uzyskania przychodów.

 

Obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu, zgodnie z dyspozycją ust. 1 art. 15 ww. ustawy podatkowej.

 

Podkreślić należy, że Kupujący może dochodzić uprawnień z tytułu rękojmi za wady prawne, chociażby osoba trzecia nie wystąpiła przeciw niemu z roszczeniem dotyczącym rzeczy sprzedanej. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej wygasają z upływem roku od chwili, kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady.

 

 

Zapraszam na szkolenia

Piotr Fojtik

Adwokat

 

Sprawdź teraz naszą ofertę

Szkolenia otwarte z kodeksu cywilnego

 


 

Powrót do strony z artykułami

 


 

Artykuł: Rękojmia za wady prawne rzeczy sprzedanej
Oceny: 5 z 5 z 535 głosów