Dotacje UE na inwestycje przedsiębiorstw a procedury przetargowe

Meandry zamówień publicznych.

Mogłoby się wydawać, że przedsiębiorcy korzystający z unijnego wsparcia dotyczącego prowadzonych inwestycji, dla których dofinansowanie nie przekracza 50 proc. wielkości kosztów kwalifikowanych, skutecznie unikają rygorów zapisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Otóż nic bardziej błędnego. Znajomość przepisów tej ustawy będzie jednym z elementów prawidłowego rozliczenia dotacji.

 

Do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) z dnia 29 stycznia 2004 r., zgodnie z zapisami art. 3 zobowiązane są: jednostki sektora finansów publicznych, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, instytucje prawa publicznego, zamawiający sektorowi, podmioty finansujące zamówienie z co najmniej 50 proc. udziałem środków publicznych, podmioty finansujące zamówienie z udziałem środków, które winny być wydatkowane w drodze ustawy i wreszcie koncesjonariusze.

 

 

 

Wsparcie w ramach SPO WKP

 

 

Przedsiębiorcy w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP), mogą ubiegać się o wsparcie swoich inwestycji w ramach dwóch programów:

 

 

 

· Działanie 2.3 - Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje (aktualnie zawieszone kolejne terminy aplikacji),

 

· Działanie 2.2.1 - Wsparcie dla przedsiębiorstw dokonujących nowych inwestycji.

 

W obu przypadkach maksymalne dofinansowanie nie przekracza 50 proc. kosztów kwalifikowanych projektów. Trudno więc w tym wypadku mówić wprost o spełnieniu przesłanek ustawy Prawo zamówień publicznych.

 

Ustawodawca zobowiązał jednak przedsiębiorców, przy ubieganiu się o środki unijne w ramach SPO WKP, do stosowania tak zwanej procedury uproszczonej udzielania zamówień. Procedurę tę stosuje się, zgodnie z rozporządzeniem ministra gospodarki i pracy, do ubiegających się o wsparcie ze środków unijnych, którzy nie spełniają przesłanek art. 3 ustawy Pzp i jednocześnie udział środków publicznych w pojedynczym zamówieniu w projekcie realizowanym przy wsparciu ze środków pochodzących z SPO WKP, przekracza równowartość 200 tys. euro. Przy czym, przez pojedyncze zamówienie należy rozumieć umowę odpłatną zawieraną pomiędzy ubiegającym się o wsparcie a wykonawcą zamówienia, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, stanowiące odrębną jednostkę określoną w harmonogramie rzeczowo-finansowym, zamawiane w celu realizacji projektu.

 

Można zadać w tym miejscu pytanie: skąd tak duża dbałość o potencjalnych wykonawców zamówień realizowanych przez poszczególne przedsiębiorstwa. Odpowiedzi szukać należy w samej ustawie, która tylko pozornie adresowana jest do zamawiających, formułując ich obowiązki i procedury postępowania przy ogłaszaniu przetargu. Tymczasem obowiązkom zamawiających odpowiadają uprawnienia wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia, z których zasadnie można wywieść, iż celem ustawy Prawo zamówień publicznych jest ochrona oferentów.

 

 

 

Nowe uregulowania

 

 

Pamiętać należy, że podstawą dla nowej ustawy, która zastąpiła poprzednią, są dyrektywy Unii Europejskiej regulujące procedury udzielania zamówień publicznych, w oparciu o zasady wspólnotowe zawarte w Traktacie Rzymskim, takie jak: swobodny przepływ towarów, usług oraz swoboda działalności gospodarczej. Ustawa, która transponuje dyrektywy do polskiego prawa prowadzi do tych samych celów, to jest zapewnienia równego i swobodnego dostępu do zamówień publicznych udzielanych w każdym kraju członkowskim dla podmiotów z innych krajów UE. Ustawa poprzez swoją rolę w regulacji praw i obowiązków zamawiającego i oferenta winna być interpretowana w świetle prawa wspólnotowego, jako istotny element wolności gospodarczej i gwarancja podstawowych praw przedsiębiorców w zakresie uzyskiwania zamówień publicznych.

 

Częściowe stosowanie procedur przetargowych przez przedsiębiorców ubiegających się o środki unijne wydaje się być w świetle tych obwarowań jak najbardziej uzasadnione.

 

 

 

Procedura uproszczona

 

 

Wróćmy jednak do procedury uproszczonej, której stosowanie przez ubiegającego się o wsparcie jest od momentu złożenia wniosku o dofinansowanie jednym z warunków otrzymania dofinansowania realizacji projektu ze środków SPO WKP. Zgodnie z jej zapisami, ubiegający się o wsparcie, zobowiązany jest do jednoczesnego zamieszczenia ogłoszenia o prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia na dostawy, usługi lub roboty budowlane:

 

 

 

· na własnej stronie internetowej (o ile ją posiada),

 

· przekazania odpowiedniej Instytucji Wdrażającej celem umieszczenia go na jej stronach internetowych,

 

· w dzienniku lub czasopiśmie o zasięgu ogólnopolskim,

 

· we własnej siedzibie w miejscu publicznie dostępnym.

 

Ogłoszenie takie winno zawierać:

 

 

· nazwę (firmę) i adres zamawiającego,

 

· określenie przedmiotu oraz zakresu lub wielkości zamówienia, z podaniem informacji o możliwości składania ofert częściowych,

 

· termin wykonania zamówienia,

 

· miejsce i termin składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,

 

· opis warunków udziału w postępowaniu, jeżeli beneficjent chce określić takie warunki,

 

· inne informacje, określone przez ubiegającego się o wsparcie informacji.

Przedsiębiorca - potencjalny beneficjent środków unijnych - ma prawo odstąpić od stosowania procedury uproszczonej w przypadku, gdy będzie miało zastosowanie jedno z poniższych uzasadnień:

 

· będzie dotyczyło zamówień, które podlegają wyłączeniu ze stosowania procedur określonych w ustawie Prawo zamówień publicznych na mocy samej ustawy, w przypadku zamawiania usług, dostaw i robót w odniesieniu do technologii, która była przedmiotem opisu i opinii wymaganej przez wytyczne do danego działania,

 

· zakupów nowych technologii przez ubiegających się o wsparcie, gdy te technologie są przedmiotem opinii jednostki, która wykorzystywana jest w procesie oceny wniosków,

 

· zamówień, których przedmiot może być dostarczony tylko przez jednego dostawcę i nie może być zastąpiony innym równoważnym przedmiotem,

 

· zamówień, których przedmiot w związku z ochroną praw wyłącznych wynikających z innych ustaw może być oferowany tylko przez jednego dostawcę, i nie może być zastąpiony innym równoważnym przedmiotem,

 

· zamówień, które w związku z warunkami w jakich realizowany jest projekt, muszą być wykonane natychmiast,

 

· w przypadku wcześniejszego stosowania maszyn i urządzeń określonego dostawcy, gdy zmiana dostawcy spowoduje konieczność nabywania rzeczy o innych parametrach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne.

 

W takim przypadku, ubiegający się o wsparcie składa wraz z wnioskiem o dofinansowanie realizacji projektu oświadczenie o niestosowaniu procedury uproszczonej. Do oświadczenia beneficjent dołącza uzasadnienie, z którego wynika, dlaczego konkretne zakupy zostaną dokonane bez zastosowania procedury uproszczonej udzielania zamówień.

 

 

Wybór oferty

 

 

W przypadku realizacji dostaw, usług lub robót budowlanych beneficjent, zgodnie z zapisami ustawy Prawo zamówień publicznych, powinien dokonać wyboru i udzielić zamówienia w oparciu o:

 

 

  • najbardziej korzystną ekonomicznie ofertę, z zachowaniem zasad:

 

  • równego traktowania oferentów,

 

  • uczciwej konkurencji,

 

  • przejrzystości.

 

 

 

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż tak sformułowany zapis znalazł także swoje miejsce w warunkach ogólnych umowy o dofinansowanie projektu, co sprawia, że także przedsiębiorcy, którzy poprzez udział środków publicznych w pojedynczym zamówieniu nie byli zobligowani do stosowania procedury uproszczonej, w istocie przy wyborze ofert winni kierować się przytoczonymi zasadami ustawy Prawo zamówień publicznych.

 

 

Równe traktowanie

 

 

Zasada równego traktowania oferentów odnosi się do formalnie równego statusu podmiotów ubiegających się o zamówienie, przy czym jej przestrzeganie polega na stosowaniu jednej miary do wszystkich wykonawców i na jednakowym traktowaniu podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji. Naruszeniem tej zasady oraz zasady uczciwej konkurencji będzie z jednej strony stosowanie jednakowej oceny wszystkich wykonawców zarówno tych wiarygodnych, dających rękojmię właściwego wykonania zamówienia jak i firm nieposiadających ani niezbędnego potencjału, ani doświadczenia. Z drugiej strony naruszeniem jest z kolei różnicowanie wykonawców z uwagi na formę prawną lub miejsce prowadzenia działalności.

 

 

Jeśli chodzi o wymagania, zarówno merytoryczne jak i formalne przedstawione w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówień (SIWZ), a stawiane wykonawcom muszą być jednakowe dla wszystkich ubiegających się o zamówienie. W praktyce oznacza to, że choćby oferta była korzystna merytorycznie, to niespełnienie któregoś z wymogów winno skutkować jej odrzuceniem. Podobnie w przypadku, gdy oferentem jest podmiot wykonujący już zlecenie dla zamawiającego. Pomimo że ubiegając się wcześniej o zlecenie przedstawił wymagane względami formalnymi załączniki, startując w nowym przetargu musi przestrzegać tych samych zaleceń SIWZ, mimo iż jest już znany zamawiającemu. Skoro mowa o Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówień, to pamiętać należy, że wykonawcy muszą mieć zapewniony jednakowy i równoczesny dostęp do tych samych informacji o zamówieniu. Na straży równego dostępu do informacji stoi wiele szczegółowych przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczących ogłoszeń, ustalania odpowiedzi na pytania wykonawców, protokołu, otwarcia ofert i informacji o wynikach postępowania.

 

 

 

Uczciwa konkurencja

 

 

Stanowi drugą zasadę udzielania zamówień publicznych, która łącznie z wcześniej opisaną znalazła swój zapis w art. 7 ustawy Pzp i dotyczy kwestii merytorycznej strony postępowania. Naturalnie, niezwykle trudno byłoby sformułować definicję uczciwej konkurencji bez wyczerpującego wyliczenia przejawów jej naruszenia. Dlatego też ustawodawca ograniczył się jedynie do wskazania podstawowych obowiązków zamawiających, mających na celu zapewnienie poszanowania tej zasady, które zostały przywołane w przepisach regulujących dostęp do postępowań prowadzonych w trybie negocjacji bez ogłoszenia i zapytania o cenę.

 

I tak, zamawiającemu nie wolno opisywać przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Możliwość ubiegania się o realizację zamówienia zamawiający winien zagwarantować jedynie wykonawcom spełniającym podstawowe warunki wiarygodności, które można wysnuć w oparciu o art. 24 ustawy Pzp. Ponadto stawiając warunki podmiotowe udziału w postępowaniu zamawiający winien uwzględnić wielkość, specyfikę i stopień skomplikowania zamówienia i nie powinny one być ani zbyt wysokie, ani zbyt niskie. Pierwsze z nich prowadzą do ograniczenia konkurencji poprzez ograniczenie potencjalnych wykonawców, z kolei zbyt niskie warunki powodują, że o zamówienie ubiegać się mogą zarówno wiarygodni, dysponujący potencjałem i doświadczeniem, jak i firmy zbyt słabe by dać rękojmię właściwego wykonania zlecenia.

 

Zamawiający, poza jasnymi zasadami oceny ofert, które winny być dostosowane do wielkości, specyfiki i stopnia skomplikowania zamówienia, powinien pamiętać, że ocenie nie powinny podlegać oferty naruszające zasady uczciwej konkurencji, bądź zawierające rażąco niską cenę. Istotnym elementem jest też poufność przekazanych informacji o przedsiębiorstwie oferenta, które w przypadku zastrzeżenia nie powinny być udostępniane przez osobom trzecim.

 

 

 

Przejrzystość oferty

 

 

Jest niezbędnym uzupełnieniem wcześniej omawianych zasad. Polega nie tylko na prowadzeniu postępowania na oczach wykonawców, ale również jasno i jednoznacznie określa zasady ubiegania się o zamówienie. Tak rozumiana przejrzystość ma zapewnić jawność postępowania, przez którą rozumieć należy równy dostęp wszystkich zainteresowanych do informacji o planowanych zamówieniach. Gwarancją jawności ma być wymóg stosowania trybu pisemnego postępowania, który powoduje, że wszelkie oświadczenia stron winny mieć miejsce w formie pisemnej. Umożliwi to późniejszą weryfikację prawidłowości postępowania. Pamiętać należy, że bez względu na wartość zamówienia, każda czynność w postępowaniu winna być udokumentowana.

 

 

Umowa o dofinansowanie projektu

 

 

Zapisy umowy o dofinansowanie projektu nakładają na beneficjenta środków unijnych, obok przytoczonych już zasad, obowiązek: "dołożenia wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktów interesów, rozumianych jako brak bezstronności i obiektywności w wypełnianiu jakiegokolwiek podmiotu objętego umową, w związku z realizowanym zamówieniem".

 

Wiele regulacji zawartych w ustawie Prawo zamówień publicznych służy ograniczeniu uznaniowości zamawiającego przy podejmowaniu decyzji, a tym samym zapewniając jego bezstronność i obiektywizm, co zostało dokładnie sprecyzowane w art. 17 ustawy. Tam też znalazły się zapisy dotyczące wymogów stawianych przed osobami przygotowującymi i prowadzącymi postępowanie.

 

Jednak obiektywizm, to nie tylko udział w postępowaniu odpowiednich osób. Na jego straży stoi szereg przepisów umieszczonych w różnych działach ustawy, a dotyczą one: warunków podmiotowych, sposobu kwalifikacji wykonawców, kryteriów oceny ofert, przesłanek do ich odrzucenia, a także unieważnienia przetargu.

 

Podsumowując - przedsiębiorca, który ubiega się o środki unijne musi posiadać elementarną wiedzę na temat postępowania przetargowego i sposobu udzielania zamówień. Zasady, którymi powinien się kierować przy określaniu sposobu wyboru oferenta powinny być jasne i czytelne dla wszystkich tak, by były przewidywalne dla uczestników postępowania. Postawione wymagania są informacją dla wykonawców, na temat preferencji zamawiającego, na podstawie, której oferenci są w stanie przygotować ofertę mającą największe szanse wygrania postępowania, a co za tym idzie, najlepiej odpowiadającą potrzebom zamawiającego.

 

 

Źródło:

Zdzisław Podrez

Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw


 

 

Powrót do strony z artykułami

 

 

 

 


 

 

Dotacje UE na inwestycje przedsiębiorstw a procedury przetargowe
Oceny: 5 z 5 z 1 głosów